ج۱، مسئله ۱۵۰ . خوردن و آشامیدن شیء متنجّس، حرام است. همچنین، خوراندن آن به فرد دیگری که مکلّف است حرام میباشد؛ ولی خوراندن آن به طفل یا دیوانه جایز است و اگر خود طفل یا دیوانه غذای نجس را بخورد یا با دست نجس، غذا را نجس کند و بخورد، لازم نیست از او جلوگیری شود.
ج۱، مسئله ۱۵۱ . فروختن و عاریه دادن شیء نجسی که قابل پاک شدن است،[۱] اشکال ندارد، ولی با دو شرط لازم است نجس بودن آن را به طرف بگوید:
اوّل: آنکه طرف در معرض آن باشد که در موارد خاصّـی از تکالیف شرعی برایش اشکال ایجاد شود؛ مثل آنکه در معرض خوردن و آشامیدن چیز نجس یا باطل بودن وضو و غسلی که با آن نماز واجبش را میخواند واقع شود[۲] و امّا اگر در معرض مخالفت احکام نباشد یا آنکه در معرض مخالفت با بعضی از احکام ماننـد نجــس بودن لباسی که با آن نماز واجبش را میخواند قرار گیرد، لازم نیست به او بگوید.
دوّم: آنکه احتمال بدهد که طرف به گفتۀ او ترتیب اثر دهد و امّا اگر بداند که وی به آن گفته ترتیب اثر نمیدهد، گفتن لازم نیست.
ج۱، مسئله ۱۵۲ . اگر انسان ببیند کسی شیء نجسی را میخورد یا از شیء نجسی استفاده میکند یا با لباس نجس نماز میخواند یا با آب نجس وضو میگیرد، لازم نیست به او بگوید مگر در دو مورد:
اوّل: کاری را که فرد انجام میدهد کاری باشد که شارع مقدّس[۳] راضی به انجــام آن – حتّی از کسانــی که موضــوع را نمیداننــد و یا حتّی از غیر مکلّفیــن – نیست، مانند آشامیدن شراب یا خوردن گوشت خوک یا سَمّ هلاک کننده و کشنده.
دوّم: انسان در معرض آن باشد که خودش در مخالفت تکلیف شرعی[۴] واقع شود، مثل اینکه با شخصی که عمل مذکور را مرتکب میشود، به گونهای معاشرت داشته باشد که اگر به او نگوید، لوازم منزل خودش نجس خواهد شد و به سبب نجس بودن آنها، خود او مبتلا به خوردن یا آشامیدن چیز نجس میشود یا موجب میشود با آب نجس غسل کرده یا وضو بگیرد و با همان وضو و غسل نماز واجبش را بخواند.
ج۱، مسئله ۱۵۳ . اگر جایی از خانه یا فرش کسی نجس باشد و ببیند بدن یا لباس یا شیء دیگرِ کسانی که وارد خانۀ او میشوند با تری سرایت کننده به جای نجس رسیده است، چنانچه او باعث این امر شده باشد، باید با دو شرطی که در مسألۀ «۱۵۱» گذشت، به آنان بگوید.
ج۱، مسئله ۱۵۴ . اگر صاحبخانه در بین غذا خوردن بفهمد غذا نجس است، باید با شرط دوّمی که در مسألۀ «۱۵۱» گذشت به مهمانها بگوید و امّا اگر یکی از مهمانها بفهمد لازم نیست به دیگران خبر دهد، ولی در مورد دوّم مسألۀ «۱۵۲»، باید به آنان بگوید، هرچند بعد از غذا باشد.
ج۱، مسئله ۱۵۵ . اگر شیئی را که عاریه کرده نجس شود، باید صاحبش را از نجس شدن آن با دو شرطی که در مسألۀ «۱۵۱» گذشت، آگاه کند.
ج۱، مسئله ۱۵۶ . اگر بچّهای بگوید: «چیزی نجس است» یا «چیزی را آب کشیده»، حرفش قبول نمیشود؛
ولی بچّهای که ممیّز است و پاکی و نجسی را به خوبی درک میکند، چنانچه بگوید چیزی را آب کشیدم، در صورتی که آن شیء در اختیار او باشد یا گفتهاش مورد اطمینان باشد قبول میشود و این حکم، در جایی که از نجس بودن چیزی اطلاع دهد نیز جاری است.
[۱] حکم خرید و فروش اشیای متنجّسی که قابل پاک شدن نیست، در جلد سوّم، مسائل «۱۱ و ۱۲» ذکر میشود.
[۲] برای اطلاع از تفصیل موارد این تکالیف خاص، میتوان به کتب علمی فقهی مراجعه کرده یا از اهل علم سؤال نمود.
[۳] بنیانگذار شریعت.
[۴] منظور، مواردی از تکالیف شرعی است که در مورد اوّل از مسألۀ «۱۵۱» به آن اشاره شد.