احکام خون‌ و لکّه‌های مشکوک

ج۱، مسئله ۵۰۷ . اگر زن خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون دُمَل و زخم است یا خون حیض و هر دو احتمال معقول باشد، در این صورت، حکم زن غیر حائض را دارد و باید عبادت‌های خود را انجام دهد؛

مگر آن که قبل از بیرون آمدن این خون مشکوک، حائض بوده که در این صورت، تا مقداری که مجموع خون قبلی (وقتی حائض بوده) و خون مشکوک، ممکن است شرعاً حیض باشد (به این معنا که شرایط نه‌گانۀ حیض را داشته باشد)، باید آن را حیض قرار دهد.

ج۱، مسئله ۵۰۸ . اگر خونی ببیند و شک کند که خون حیض است یا استحاضه، چنانچه شرایط حیض را داشته باشد، باید حیض قرار دهد.

ج۱، مسئله ۵۰۹ . اگر خونی ببیند که نداند خون حیض است یا بکارت، باید یا احتیاط کند، یعنی کارهایی که بر حائض حرام است را ترک کرده و کارهایی که بر غیر حائض واجب است را هم انجام دهد و یا خود را بررسی کند، یعنی مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند به مقداری که اطمینان کند خون در آن نفوذ کرده است، سپس آن را به آرامی بیرون آورد، پس اگر فقط اطراف آن آلوده باشد، خون بکارت است و اگر به همۀ آن رسیده، خون حیض می‌باشد.

ج۱، مسئله ۵۱۰ . اگر زن بداند خونی که از او خارج می‌شود، خون زخم و دُمَل و بکارت و مانند آن نیست و مردّد بین خون استحاضه و حیض و یا نفاس باشد، چنانچه شرعاً حکم حیض و نفاس را نداشته باشد،^[۱] باید به دستور استحاضه عمل کند؛ بلکه اگر شک داشته باشد که خون استحاضه است یا هر یک از خون‌های دیگر، چنانچه نشانه و شرایط آن خون‌ها (خون‌های دیگر) را نداشته باشد، بنابر احتیاط لازم باید کارهای استحاضه را انجام دهد.

ج۱، مسئله ۵۱۱ .اگر زن ترشّحات یا لکّه یا لکّه‌هایی‌ را ببیند که از مجرا (مَهْبِل)‌ خارج شده و شک نماید که خون است یا نه، پاک بوده و خون حیض یا استحاضه محسوب نمی‌شود؛

مگر آنکه زن حائض‌ در اواخر ایام حیض، آنها را ببیند و نداند خون است یا آنکه عفونت یا چیز دیگر، چنانچه آن ترشّحات یا لکّه‌ها تا قبل از گذشت ده روز از ابتدای حیض قطع شده و استمرار پیدا نکند،^[۲]حکم خون را دارد و شرعاً ادامۀ حیض محسوب می‌شود؛

شایان ذکر است چنانچه ترشّحات مذکور به‌طور مستمرّ نبوده و بین خونِ حیض روزهای عادت و لکّه یا لکّه‌های بعد از آن – که حکم حیض داشته- پاکی واقع شده، در پاکی یا پاکی‌های مذکور بنابر احتیاط واجب، کارهایی که بر زن حائض حرام است را ترک نماید و کارهایی که بر زن غیر حائض واجب است را انجام دهد.

امّا اگر رؤیت ترشّحات یا لکّه‌های مشکوک تا بعد از ده روز از ابتدای حیض تکرار شود، دو صورت دارد:

الف. ترشّحات بعد از ده روز، عرفاً پیوسته به ترشّحات قبل از اتمام ده روز باشد:

اگر ترشّحات و لکّه‌هایی که زن بعد از ده روز می‌بیند، عرفاً متّصل و پیوسته به ترشّحات واقع شده در انتهای ده روز باشد‌^[۳] و در صدق خون بودن آنها شک داشته باشد، این ترشّحات حکم خون را دارد، و حکم حیض یا استحاضه بودن این ترشّحات از آنچه در مسألهٔ «۶۰۷» ذکر خواهد شد، روشن می‌شود.^[۴]

ب. ترشّحات بعد از ده روز، عرفاً پیوسته به ترشّحات قبل از اتمام ده روز نباشد:

اگر ترشّحات و لکّه‌هایی که زن بعد از ده روز می‌بیند، عرفاً متّصل و پیوسته به ترشّحات واقع شده در انتهای ده روز نباشد‌ و در صدق خون بودن آنها شک داشته باشد، ترشّحات بعد از ده روز حکم خون را ندارد، و ترشّحات قبل از ده روز حکم خون را دارد؛

مثلاً زنی که عادت عددیّه هشت روزه دارد، چنانچه در پایان روز هشتم پاک شود، ولی در روز نهم لکّه یا لکّه‌های زردی را ببیند که شک در خون بودن آن داشته باشد و مجدّداً در ظاهر و باطن پاک شود و این اتّفاق در روز یازدهم هم تکرار شود، ترشّحات مشکوک روز نهم خون و حیض به حساب می‌آید و ترشّحات مشکوک روز یازدهم، خون به حساب نمی‌آید و پاک می‌باشد.^[۵]

چنین زنی نسبت به پاکی‌های واقع شده بین خون یا خون‌هایی که شرعاً حیض محسوب می‌شوند، مطابق حکمی که در صدر مسأله ذکر شد، عمل می‌کند، و امّا نسبت به پاکی‌ آخری که استمرار یافته و متّصل به ترشّحات مشکوک روز یازدهم شده، این حکم جاری نیست و زن در پاکی مذکور، حکم زنان پاک را دارد.

شایان ذکر است حکم ذکر شده دربارهٔ تشخیص «خون بودن» یا «خون نبودن» ترشّحات مشکوک، اختصاص به زنان صاحب عادت – أعمّ از عادت عددیّه، عادت وقتیّه و عادت وقتیّه و عددیّه – ندارد و در مورد زنی که عادت ندارد – مثلاً مضطربه یا مبتدئه است – نیز جاری است، هر چند حکم حیض یا استحاضه بودن این ترشّحات در صورتی که حکم خون را داشته باشند با هم متفاوت است، که در فصل مربوط به هر کدام ذکر خواهد شد.^[۶]

[۱] توضیح خونی ‌که شرعاً حکم حیض یا نفاس را دارد و خونی ‌که حکم حیض و نفاس را ندارد در مسائل بعد ذکر می‌‌شود.
[۲] زن در ظاهر و باطن پاک شود.
[۳] ملاک اتّصال و پیوستگی ترشّحات بعد از ده روز به ترشّحات آخر ده روز است، طوری که عرفاً احتمال تفکیک بین ترشحات مذکور به اینکه آنچه پس از ده روز آمده خون محسوب نشده و آنچه قبل ده روز آمده خون محسوب شود، نباشد.
[۴] مثلاً زنی که عادت وقتیّه و عددیّۀ هفت روزه دارد و در ایّام عادت، از اوّل تا هفتم ماه خون دیده، در صورتی که پس از ایّام عادت ماهانه، ترشّحات و لکّه‌های زرد رنگ مشکوکی مشاهده کند که تا بعد از ده روز از ابتدای حیضش به طور مستمر ادامه پیدا کرده و منقطع نشود، ترشّحات مذکور خون محسوب می‌شود؛
بنابراین در مثال مذکور خونی که از اوّل تا هفتم ماه دیده حیض به حساب می‌آید و ترشّحات مشکوک پس از آن (لکّه‌های زرد رنگ)، حکم استحاضه را دارد.
[5] به عبارتی، آنچه بعد از ده روز آمده عرفاً لکّه‌های مشکوک جدید و مستأنف به حساب می‌آید و ادامهٔ لکّه‌های قبلی نمی‌باشد.
[6]. برخی از احکام لکّه‌بینی بانوان در موردی که خون بودن لکّه‌های مشاهده شده مُحرز است، در مسألهٔ «۶۰۷» ذکر می‌شود.