تیمّم میّت

ج۱، مسئله ۷۵۱ . اگر آب پیدا نشود یا استفاده از آب مانع شرعی داشته باشد؛ مثل اینکه موجب متلاشی شدن بدن و کنده شدن گوشت یا پوست یا استخوان میّت گردد، میّت باید تیمّم داده شود؛

شایان ذکر است، چنانچه در این مورد – که وظیفه، تیمّم دادن میّت است – او را غسل دهند، غسل باطل است. همین طور، در مواردی که وظیفۀ شرعی غسل دادن میّت می‌باشد، تیمّم دادن میّت کافی نیست.

ج۱، مسئله ۷۵۲ . تیمّم – در مواردی که میّت تیمّم داده می‌شود – باید با دست‌های کسی که میّت را تیمّم می‌دهد صورت بگیرد، نه ‌دست‌های میّت، هرچند احتیاط مستحب آن است که در صورت امکان علاوه بر تیمّم با دست‌های تیمّم دهنده، با دست میّت هم او را تیمّم بدهند.

تیمّم دهنده بنابر احتیاط واجب، مسح پشت دست راست میّت را بر مسح پشت دست چپ میّت مقدّم نماید و نیز احتیاط واجب آن است که در صورت امکان، مسح پشت دست راست میّت را، با کمک دست چپ خویش و مسح پشت دست چپ میّت را با کمک دست راست خویش انجام دهد.

شایان ذکر است، تیمّم دادن میّت از روبرو، به‌طور متعارف کافی است و لازم نیست میّت را بغل کنند و دست‌ها را از پشت به پیشانی او بکشند یا از روبرو دست‌ها را بر عکس (ضربدری) گذاشته و به پیشانی او بکشند.

ج۱، مسئله ۷۵۳ . در مواردی که غسل دادن میّت ممکن نیست و وظیفه، تیمّم دادن او است، یک بار تیمّم دادن میّت به قصد انجام وظیفۀ شرعی کافی است، هرچند احتیاط مستحب آن است که میّت را سه تیمّم بدهند، بدل از غسل‌های سه‌گانه و در یکی از سه تیمّم، نیّت ما فی الذمّه نمایند.

ج۱، مسئله ۷۵۴ . در تیمّم میّت، علاوه بر شرایطی که در تیمّم خود انسان – در فصل تیمّم – ذکر خواهد شد، نکات و شرایط دیگری نیز وجود دارد؛ همچون موارد ذیل:

تیمّم دهنده، نیّت و قصد قربت داشته باشد؛ تیمّم دادن میّت امکان‌پذیر باشد؛ از پیدا نمودن آب یا توانایی بر غسل دادن میّت ناامید و مأیوس باشند؛ تیمّم با اجازۀ ولیّ شرعیّ میّت انجام شود و تیمّم دهنده دارای شرایط غسل دهنده باشد. توضیح هر یک از این شرایط، در کتاب‌های مفصّل‌تر آمده است.

ج۱، مسئله ۷۵۵ . اگر دست‌های فرد تیمّم دهنده متنجّس، ولی خشک باشد، می‌تواند میّت را تیمّم بدهد؛ امّا در هنگام تیمّم دادن میّت لازم است خاک تیمّم یا شیئی که تیمّم بر آن انجام می‌شود، نجس نشود.

بنابراین، اگر دست‌های تیمّم دهنده متنجّس و دارای رطوبت سرایت کننده باشد، باید ابتدا دست‌های خود را خشک نموده، سپس میّت را تیمّم دهد.

همچنین، از آنجا که بدن میّت نجس است، در صورتی که اعضای تیمّم میّت تر باشد، گرد و غباری که از خاک تیمّم و مانند آن بر دست تیمّم دهنده مانده، به هنگام مسح اعضای مذکور نجس می‌شود. بنابراین، لازم است در این صورت، اعضای تیمّم میّت به هنگام مسح خشک باشد.

ج۱، مسئله ۷۵۶ . اگر در اثر آتش‌سوزی یا تصادف و مانند آن، اعضای تیمّم میّت باقی نمانده باشد، تیمّم ساقط می‌شود و چنانچه تنها بعضی از اعضای تیمّم میّت یا قسمتی از یک عضو تیمّم باقی باشد، باید همان را تیمّم دهند.

ج۱، مسئله ۷۵۷ . اگر در بدن میّت، مانعی از رسیدن آب به ظاهر پوست – مانند چسب، رنگ، لاک و قیر – وجود داشته باشد، در صورت امکان باید برطرف شود و اگر برطرف کردن آن غیر ممکن بوده یا سختی فوق‌العاده‌ای داشته باشد که معمولاً قابل تحمّل نیست، باید تیمّم داده شود، هرچند احتیاط مستحب است علاوه بر تیمّم، احتیاطاً میّت را غســل هم بدهنــد، خصوصــاً اگر مانــع موجود در بدن میّت – که امکان برطرف کردن آن نیست – جزئی باشد.

شایان ذکر است، آنچه ذکر شد در صورتی است که مانع در اعضای تیمّم میّت نباشد، وگرنه واجب است بین تیمّم و غسل میّت جمع نمایند و در این فرض، در هنگام غسل دادن میّت، بنابر احتیاط واجب در صورت امکان همانند وضو یا غسل جبیره، بر مانع موجود در بدن میت، مسح نمایند.