جریده
ج۱، مسئله ۷۸۳ . یکی از مستحبات مؤکّد تجهیز اموات، قرار دادن دو جریده با میّت است؛ «جریده» چوب درخت است که برگ‌هایش قطع شده باشد. قرار دادن آن با هر میّتی – بالغ یا نابالغ، مذکّر یا مؤنّث، نیکوکار یا گناهکار مستحبّ است. ویژگی‌های چوب جریده، از قرار ذیل است:
۱. بهتر است از درخت خرما باشد و اگر امکان نداشت، از چوب سدر یا انار باشد و اگر ممکن نبود، از چوب بید، وگرنه هر چوبِ تری کافی است.
۲. چوب خشک برای جریده کافی نیست.
۳. بهتر است طول جریده به مقدار یک ذراع باشد و در قطر نیز ضخیم باشد که دیرتر خشک شود.
۴. بهتر است یکی از دو جریده را چسبیده به بدن، در طرف راست میّت، نزد استخوان تَرْقُوَۀ[۱] او بگذراند تا هر جا برسد و جریدۀ دیگر را بالای پیراهن و زیر سرتاسری کفن، در طرف چپ، نزد استخوان ترقوۀ او قرار دهند تا هر جا برسد؛ البتّه دو جریده را به هر کیفیّتی با میّت در قبر بگذارند، عمل به این مستحب محقّق می‌شود.
۵. هر گاه جریده به جهت فراموشی یا نبودن چوب، با میّت قرار داده نشد، بالای قبر او قرار دهند، طوری که یک جریده را بالای سر میّت و دیگری را نزد پاهای او روی قبر قرار دهند.
۶. بهتر است روی دو جریده آنچه که بر حواشی کفن می‌نویسند، نوشته شود و در این صورت، لازم است از آلوده شدن دو جریده به آنچه موجب هتک و بیاحترامی است جلوگیری شود، هرچند به اینکه آن دو را در پنبه و مانند آن قرار دهند.
احکام حَنُوط
ج۱، مسئله ۷۸۴ . بعد از غسل دادن میّت، واجب است او را «حَنُوط» کنند؛ یعنی به پیشانی و کف دست‌ها و سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهای او کافور بزنند، طوری که مقداری از کافور در آنها باقی بماند، هرچند این کار بدون مالیدن کافور باشد.
ج۱، مسئله ۷۸۵ . کافوری که برای حنوط میّت استفاده می‌شود باید غصبی نباشد، ساییده شده و نرم باشد و نیز تازه و دارای بو باشد و اگر به واسطۀ کهنه بودن، عطر آن از بین رفته باشد کافی نیست. همین طور، کافور باید پاک باشد، هرچند بنابر احتیاط واجب باعث نجس شدن بدن میّت هم نشود.
ج۱، مسئله ۷۸۶ . حنوط کردن میّت باید بعد از غسل یا تیمّم میّت و قبل از خواندن نماز میّت انجام شود و مخیّر هستند که میّت را قبل از کفن کردن یا در بین کفن کردن یا بعد از آن، قبل از خواندن نماز میّت حنوط نمایند.
ج۱، مسئله ۷۸۷ . قصد قربت در حنوط کردن شرط نیست. همین طور، اگر حنوط را بچّۀ نابالغ -هر چند غیر ممیّز – انجام دهد، کافی است.
ج۱، مسئله ۷۸۸ . مستحب است به سرِ بینی میّت هم کافور بزنند. همین طور، مستحب است مَفصل‌ها، روی سینه، گودی زیر گلو، کف پاها و پشت دو دست را نیز کافور بزنند.
ج۱، مسئله ۷۸۹ . احتیاط مستحب آن است که اوّل کافور را به پیشانی میّت بمالند، ولی در جاهای دیگر ترتیبی نیست. همین طور، احتیاط مستحب آن است که کافور را با دست، بلکه با گودی کف دست به محلّ‌های ذکر شده بمالند و بهتر آن است که مقدار کافور برای حنوط میّت، هفت مثقال بازاری[۲] باشد.
ج۱، مسئله ۷۹۰ . مکروه است کافور را داخل چشم یا بینی یا گوش میّت وارد کنند.
ج۱، مسئله ۷۹۱ . اگر کسی که برای حج یا عمره احرام بسته، بمیرد، حنوط کردن او جایز نیست؛ مگر در دو صورتی که در مسألۀ «۷۴۵» گذشت.
ج۱، مسئله ۷۹۲ . کسی که در اعتکاف به سر می‌برد و زنی که شوهر او مرده و هنوز عدّۀ وفاتش تمام نشده، هرچند حرام است خود را خوشبو کنند، ولی چنانچه بمیرند، حنوط آنها واجب است.
ج۱، مسئله ۷۹۳ . احتیاط مستحب آن است که میّت را با مُشک و عَنبر و عُود و عطرهای دیگر خوشبو نکنند و نیز، آنها را با کافور مخلوط ننمایند.
ج۱، مسئله ۷۹۴ . مستحب است قدری تربت قبر حضرت سیّد الشهداء(علیه السلام) را با کافور مخلوط کنند، ولی باید از آن کافور به جاهایی که بیاحترامی می‌شود نرسانند و نیز، باید تربت به قدری زیاد نباشد که وقتی با کافور مخلوط گردید، عرفاً به آن کافور نگویند.
ج۱، مسئله ۷۹۵ . اگر کافور پیدا نشود یا فقط به اندازۀ غسل میّت باشد، حنوط لازم نیست و چنانچه کافور از غسل میّت زیاد بیاید، ولی برای حنوط تمامی هفت عضو کافی نباشد، اصل حنوط واجب است، ولی احتیاط مستحب آن است که حنوط پیشانی بر حنوط سایر قسمت‌ها مقدّم گردد.
[۱] «ترقوه»، نام دو استخوان بالای سینه و زیر گردن در سمت راست و چپ است که از طرفی، به شانه و از طرف دیگر، به جناغ سینه متّصل است و هر دو را «ترقوتان» می‌گویند.
[۲] مقدار مثقال به گرم، در جلد چهارم، فصل دیات ذکر می‌شود.