ج۱، مسئله ۸۱۲ . شرکت مردان در تشییع جنازۀ متوفّی مستحب است و در فضیلت آن روایات زیادی نقل شده و برای تشییع جنازه، مستحباتی شمرده شده، که از جملۀ آنها موارد ذیل است:
- ۱. اولیاء میّت، مؤمنین را از وفات متوفّی مطّلع سازند تا در تشییع جنازۀ او حاضر شوند.
- ۲. روی جنازه را با پارچه‌ای بپوشانند و پارچۀ مذکور فاخر و تزئینی نباشد.
- ۳. وقتی نگاه فرد به جنازه می‌افتد، بگوید:
- «إِنّا لِلهِ وَإِنّا إِلَیْهِ راجِعُونَ، اللّهُ أَکْبَرُ، هذا ما وَعَدَنَا اللّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللّهُ وَرَسُولُهُ، اللّهُمَّ زِدْنا إیمانَاً وَتَسْلیماً، الْحَمْدُ لِلهِ الَّذی تَعَزَّزَ بِالْقُدْرَةِ وَقَهَرَ الْعِبادَ بِالْمَوْتِ».
- شایان ذکر است، خواندن این دعا اختصاص به فرد تشییع کننده ندارد، بلکه برای هر کسی که نگاهش به جنازه می‌افتد، مستحب است.
- ۴. حمل کنندۀ جنازه در وقت برداشتن آن و حمل جنازه بگوید:
- «بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَصَلَّی اللّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ».
- ۵. تشییع کننده به دنبال جنازه، پیاده راه برود نه سواره.
- ۶. جنازه را بر شانه‌های خود حمل کنند، نه روی وسایل نقلیه؛ مگر در هنگام ضرورت مثل دوری راه.
- ۷. حمل کنندگان جنازه، حدّاقل چهار نفر باشند.
- ۸. تشییع کننده از چهار گوشۀ جنازه آن را حمل کند و هر چهار گوشه را بردارد که به این کار تربیع گفته می‌شود و بهتر در کیفیّت آن چنین است که از گوشۀ جلوی تابوت در طرف راست میّت شروع کند و آن را بر شانۀ راست خود بگذارد و بعد گوشۀ عقب تابوت در طرف راست میّت را روی شانه راست خود حمل کند، سپس گوشۀ عقب تابوت در طرف چپ میّت را روی شانۀ چپ خود حمل کند و بعد به جلوی تابوت برود و سمت چپ میّت را روی شانۀ چپ خود حمل نماید.
- ۹. تشییع کننده از پشت سر جنازه یا دو طرف آن راه برود، نه جلوی آن و پشت سر راه رفتن افضل است.
- ۱۰. تشییع کننده خاشع باشد و تدبُّر و تفکُّر نماید و از دیدن جنازه عبرت بگیرد و خود را به منزلۀ آن میّت فرض کند و خیال کند که او را به دنیا برگردانده‌اند، پس در فکر آخرت خود باشد.
- ۱۱. شایسته است جنازه با سرعتی میانه و معتدل حرکت داده شود.
- ۱۲. صاحبان عزا پا برهنه راه بروند یا تغییر وضعی بدهند که معلوم باشد صاحبان مصیبت هستند.
- ۱۳. برای شرکت در تشییع جنازه حدّ معیّنی نیست و بهتر آن است که فرد تا هنگام نماز، بلکه تا هنگام دفن میّت صبر کرده و در تشییع جنازه حضور داشته باشد.
ج۱، مسئله ۸۱۳ . موارد ذیل، از مکروهات تشییع جنازه شمرده شده است:
- ۱. فرد تشییع کننده بخندد یا مشغول انجام کاری گردد که لهو و لعب محسوب می‌شود.
- ۲. تشییع کننده به غیر ذکر و دعا و استغفار و مانند آن سخن بگوید، حتّی در روایت نقل شده است که بر فرد تشییع کنندۀ جنازه، سلام نکنند.
- ۳. تشییع کننده، دست بر ران پای خویش یا پشت دست دیگرش بزند.
- ۴. تشییع کننده بگوید «بر متوفّی ترحّم کنید، برای او طلب آمرزش کنید، با او مدارا کنید».
- ۵. تشییع کننده سواره باشد، مگر به جهت عذری؛ البتّه در هنگام مراجعت از تشییع جنازه، سوار بودن مکروه نیست.
- ۶. تشییع کننده، جلوی جنازه راه برود.
- ۷. جنازه را با سرعت و تند ببرند.