ج۱، مسئله ۱۴۳۵ . انسان باید در رکعت دوّم تمام نمازهای واجب و مستحب و رکعت سوّم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشاء، بعد از سجدۀ دوّم بنشیند و در حال آرام بودن بدن، تشهّد بخواند؛
یعنی بگوید: «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»؛ همچنین اگر بگوید: «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ و اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِه عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ» نیز کافی است.
شایان ذکر است، در نماز وتر هم خواندن تشهّد لازم است.
ج۱، مسئله ۱۴۳۶ . فرد هنگام تشهّد در صورت امکان، باید هر طور که عرفاً نشستن بر آن صدق می‌کند، بنشیند و هنگام گفتن ذکر، استقرار و آرامش بدن را رعایت نماید و نیز کلمات تشهّد را به عربی صحیح و طوری که معمول است پشت سر هم و با رعایت موالات بگوید؛ البتّه فاصله شدن بین عبارت‌های تشهّد، به ذکرها و دعاهایی که وارد شده است اشکال ندارد.
مستحبات تشهّد
ج۱، مسئله ۱۴۳۷ . چند مورد، در حال تشهّد مستحب شمرده شده است:
۱. بر ران چپ بنشیند و روی قدم پای راست را بر کف قدم پای چپ بگذارد که آن را «تَوَرُّک» می‌نامند.
۲. دست‌‌ها را بر ران‌‌ها بگذارد و انگشت‌‌ها را به یکدیگر بچسباند.
۳. به دامان خود نگاه کند (مراد، قسمت دو ران پا واقع در بالای زانو می‌باشد).
۴. پیش از تشهّد بگوید: «الْحَمْدُ لِلهِ» یا بگوید: «بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ وَخَیْرُ الْأَسْماءِ لِلهِ» یا بگوید: «بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَالأَسْماءُ الحُسْنی کُلُّها لِلهِ».
۵. بعد از صلوات در تشهّد اوّل بگوید: «وَتَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ».
۶. بعد از تشهّد اوّل، هفت مرتبه «سُبْحانَ اللّهِ» بگوید، سپس برخیزد.
۷. در هنگام برخاستن برای قیام رکعت بعد، بگوید: «بِحَوْلِ اللّهِ وَقُوَّتِهِ أَقُوْمُ وَأَقْعُدُ» یا بگوید: «بِحَوْلِ اللّهِ وَقُوَّتِهِ أَقُوْمُ وَأَقْعُدُ وَأَرْکَعُ وَأَسْجُدُ».
۸. هنگام خواندن تشهّد، زنان ران‌‌های دو پا را به هم بچسبانند.
ج۱، مسئله ۱۴۳۸ . تشهّد اول و دوم را مطابق آنچه نقل شده بخواند، بدین گونه که در تشهّد رکعت دوم بگوید:
«بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ وَخَیْرُ الأَسْماءِ لِلهِ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَنَذیْراً بَیْنَ یَدَیِ السّاعَةِ، أَشْهَدُ أَنَّکَ نِعْمَ الرَّبُّ وَأَنَّ مُحَمَّداً نِعْمَ الرَّسُوْلُ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ»
و بعد از آن دو مرتبه یا سه مرتبه «الْحَمْدُ لِلهِ» یا «الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمینَ» بگوید.
سپس برای رکعت بعد برخیزد و در تشهّد رکعت آخر بگوید:
«بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ وَخَیْرُ الأَسْماءِ لِلهِ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ وَحْدَهُ لا‌شَریکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَنَذیراً بَیْنَ یَدَیِ السّاعَةِ، أَشْهَدُ أَنَّکَ نِعْمَ الرَّبُّ وَأَنَّ مُحَمَّداً نِعْمَ الرَّسُولُ، التَّحیّاتُ لِلهِ وَ‌الصَّلَواتُ الطاهِراتُ الطَیِّباتُ الزّاکیاتُ الغادیاتُ الرّائِحاتُ السّابِغاتُ النّاعِماتُ ما طابَ وَزَکَی وَطَهُرَ وَخَلُصَ وَصَفا فَلِلّهِ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیْراً وَنَذیراً بَیْنَ یَدَیِ السّاعَةِ، أَشْهَدُ أَنَّ رَبّی نِعْمَ الرَّبُّ وَأَنَّ مُحَمَّداً نِعْمَ الرَّسُولُ وَأَشْهَدُ أَنَّ السّاعَةَ آتیَةٌ لا رَیْبَ فیها وَأَنَّ اللّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی‌الْقُبُورِ، الْحَمْدُ لِلهِ الَّذی هَدانَا لِهذا وَما کُنّا لِنَهْتَدیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللّهُ، الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمینَ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَبارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَسَلِّمْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَرَحَّمْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، کَما صَلَّیْتَ وَبارَکْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلَی إِبْراهیمَ وَآلِ إِبْراهیمَ إِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لَنا وَلإِخْوانِنَا الَّذینَ سَبَقُوْنا بِالإیمانِ وَلا‌تَجْعَلْ فی قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذیْنَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّکَ رَؤُوْفٌ رَحیمٌ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَامْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّةِ وَعافِنی مِنَ النّارِ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَلِمَن دَخَلَ بَیْتی مُؤمِناً وَلا‌تَزِدِ الظّالِمینَ إِلّا تَباراً».[۱]
[۱] سپس، بعد از آن سلام نماز را این گونه بگوید: «السّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا النَّبیُّ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، السَّلامُ عَلَی أَنْبیاءِ اللّهِ وَرُسُلِهِ، السَّلامُ عَلَی جَبْرِئیلَ وَمیْکائیلَ وَالْمَلائِکَةِ الْمُقَرَّبینَ، السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللّهِ خاتَمِ النَّبیّینَ لانَبیَّ بَعْدَهُ وَالسَّلامُ عَلَیْنا وَعَلَی عِبادِ اللّهِ الصّالِحینَ» و بعد از آن، سلام آخر نماز یعنی «السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ» را بگوید