شرایط مالی که بابت زکات فطره داده می‌شود

[۱۰۵۵] [۱۰۵۶] [۱۰۵۷] [۱۰۵۸] [۱۰۵۹] [۱۰۶۰] [۱۰۶۱]

مالی که بابت زکات فطره داده می‌شود شرایطی دارد، که در مسائل ذیل ذکر می‌شود.

شرط اوّل: فطریه برای هر نفر یک صاع از خوراکی‌های معمول و رایج در شهر یا روستایش باشد

ج۲، مسئله ۱۰۵۵. مقدار زکات فطره برای هر نفر «یک صاع» یا «چهار مُدّ» – تقریباً ۳ کیلوگرم – از خوراکی‌های معمول و رایج^[۱] در محلّش،^[۲] مانند گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا نان می‌باشد که باید به مستحقّ داده شود و اگر به جای آن قیمتش را بدهد نیز، کافی است؛

ولی احتیاط لازم آن است که از خوراکی‌هایی که در شهر یا روستایش معمول و رایج نیست ندهد، هرچند گندم یا جو یا خرما یا کشمش باشد.

ج۲، مسئله ۱۰۵۶. ملاک در پرداخت قیمت یک صاع طعام بابت زکات فطره، قیمت طعام در شهر یا روستایی است که در آن زکات فطره کنار گذاشته شده و عزل می‌شود؛

مثلاً اگر فردی که ساکن شهر تهران است شخصی را که ساکن شهر مشهد است وکیل در کنار گذاشتن و عزل زکات فطره بر اساس قیمت گندم نماید، ملاک قیمت متعارف گندم در مشهد (شهر وکیل، نه موکّل) است.

ج۲، مسئله ۱۰۵۷. اگر انسان از جنسی که قیمتش دو برابر قیمت معمولی آن است، مثلاً از برنج مرغوبی که قیمت آن دو برابر قیمت برنج معمولی است، نصف صاع بدهد کافی نیست، بلکه اگر آن را به قصد قیمت فطریه هم بدهد کفایت نمی‌کند.

شرط دوّم: مقدار صاع در نظر گرفته شده برای هر نفر از یک جنس باشد

ج۲، مسئله ۱۰۵۸. انسان نمی‌تواند نصف صاع را از یک جنس مثلاً گندم و نصف دیگر آن را از جنسی دیگر، مثلاً برنج بدهد؛ بلکه اگر آن را به قصد قیمت فطریّه هم بدهد کافی نیست؛

ولی کسی که فطریّۀ چند نفر را می‌دهد، لازم نیست همه را از یک جنس بدهد، مثلاً اگر فطریّه بعضی را گندم و فطریّۀ بعضی دیگر را برنج بدهد، کافی است.

شرط سوّم: فطریه معیوب نباشد (بنابر احتیاط واجب)

ج۲، مسئله ۱۰۵۹. اگر فرد زکات فطره را از شیء معیوب بدهد، بنابر احتیاط واجب کافی نیست.

شرط چهارم: مقدار صاع در نظر گرفته شده برای هر نفر با شیء دیگری مانند خاک مخلوط نباشد

ج۲، مسئله ۱۰۶۰. گندم یا شیء دیگری را که فرد برای فطریّه می‌دهد باید با جنس دیگر یا خاک مخلوط نباشد و اگر مخلوط باشد، چنانچه خالص آن به یک صاع برسد و بدون جدا کردن قابل استفاده باشد یا جدا کردن آن زحمت فوق‌العاده نداشته باشد یا آنچه مخلوط شده به قدری کم باشد که قابل اعتنا نباشد، اشکال ندارد.

شرط پنجم: فطریه از مال حلال باشد

ج۲، مسئله ۱۰۶۱. انسان باید فطریۀ خود و خانواده‌اش را از مال حلال بدهد، هرچند برای تأمین مخارج خود و خانواده‌اش معصیت کرده و آن را از راه حرام تأمین نموده باشد. بنابراین، اگر فرد فطریّه‌اش را از مال غصبی بپردازد کافی نیست.