در مسائل گذشته بیان کردیم هر یک از وقوف در عرفات و مشعر دو قسم دارد یکی اختیاری و دیگری اضطراری، بنابراین اگر مکلف به هر دو وقوف اختیاری برسد که اشکالی نیست، و اگر به هر دو اختیاری به علت عذری نرسد، صورت‌هایی دارد:
اوّل : آنکه هیچ یک از وقوف اختیاری و اضطراری عرفات و مشعر را درک نکند، و در این صورت حج باطل است، و واجب است یک عمره مفرده با همان احرام حج
بجا آورد.
و اگر حج او حجةالاسلام باشد، واجب است حج را در سالهای بعد انجام دهد، در صورتی که استطاعت تا سال بعد باقی بماند و یا حج از قبل در ذمه شخص مستقر شده باشد.
دوّم : آنکه وقوف اختیاری عرفات و اضطراری مشعر را درک کند.
سوم : آنکه وقوف اضطراری عرفات و اختیاری مشعر را درک کند.
و در این صورت حج بدون اشکال صحیح است.
چهارم : آنکه اضطراری عرفات و مشعر را درک کند، و اظهر در این صورت صحّت حج است، اگرچه احوط این است که حج را دوباره بجا آورد، همچنان که در صورت اوّل گذشت.
پنجم : آنکه اختیاری مشعر را فقط درک کند، و در این صورت نیز حج صحیح است.
ششم : آنکه اضطراری مشعر را فقط درک کند، و اظهر در این صورت باطل بودن حج و تحوّل آن به عمره مفرده است.
هفتم : آنکه اختیاری عرفات را فقط درک کند، و اظهر در این صورت نیز همچون صورت ششم است.
آری اگر هنگام رفتنش از عرفات به‌طرف منی و در وقت اختیاری مشعر از آن جا یعنی مشعر گذشته باشد ـ ولی قصد وقوف به علت ندانستن حکم آن نکرده باشد ـ و در حال گذشتن ذکر خداوند متعال را گفته باشد بعید نیست حجش صحیح باشد.
هشتم : آنکه اضطراری عرفات را فقط درک کند، و در این صورت حج باطل، و به عمره مفرده تبدیل می‌شود.